خلیفه
اگرچه بعد از رحلت پیامبر اسلام اختلافاتی بین مسلمانان برای انتخاب خلیفه و شیوهی حکومت به وجود آمد اما یاسین قاسمی بجد در کتاب خلیفه با استفاده از دیدگاههای پیشگامان علم تاریخ و روایتهای مورد اعتماد علما و متخصصان علم حدیث نشان میدهد که بیشتر اختلافاتی که امروز مطرح میشوند ناشی از تحریف تاریخ است.
از نظر یاسین قاسمی بجد آسیبشناسی اختلافات بین مسلمانان وظیفهای شرعی است و باید برای علاج آن اندیشه کرد. او در کتاب خلیفه سعی میکند با استفاده از احادیث معتبر، آیات قرآن و روایتهای تاریخی قابلاعتماد در این مسیر گام بردارد. خلافت راشدین یکی از نقاط مورد مناقشه میان مسلمانان است. ازنظر یاسین قاسمی بجد تحریف تاریخ باعث شده که روایتهای تفرقهآمیزی از این دوره میان مسلمانان رواج داشته باشد.
درحالیکه گروههای زیادی از افسانهها و خیالپردازیها و روایتهای دروغین برای پیشبرد اهداف شخصی خود استفاده میکنند؛ کتاب خلیفه به دنبال از بین بردن نفاق و اختلاف ناشی از این روایتها است. از نظر یاسین قاسمی بجد صفات ارزشمندی که به اصحاب پیامبر داده شده نشان میدهد سرشت آنها با تحریفهای تاریخی متفاوت است. افتخار صحبت و همنشینی با خاتم پیامبران موهبتی است که تأثیر خود را بر زیست و زندگی خلیفههای صدر اسلام نیز گذاشته است.
یاسین قاسمی بجد در کتاب خلیفه به رابطهی صمیمانهی یاران و خاندان رسالت اشاره میکند تا رحمت و شفقت بین اهلبیت و صحابهی پیامبر را مورد تأکید قرار دهد. او قصد دارد نشان دهد که باوجود درگیریها و جنگهایی که بین ایشان درگرفته اما آن عزیزان همچنان با یکدیگر رحیم و مهربان بودهاند. او با ارجاع به متن اندیشمندانی چون سید امیرعلی هندی نشان میدهد که رابطهی حضرت علی علیهالسلام با ابوبکر، عمر و عثمان همیشه بر پایهی مهربانی و احترام بوده است.
مدح خلفای راشدین در قرآن کریم و اشاره به فضایل شیخین در نهجالبلاغه از دیگر منابع مورداستفادهی یاسین قاسمی بجد در کتاب خلیفه است. او با اشاره به وصلتهای خویشاوندی بین خلفای راشدین برای از بین بردن روایتهای کینهتوزانه از ارتباط بین اهلبیت و صحابهی پیامبر تلاش میکند. این نگاه به ارتباط بین چهار خلیفهی صدر اسلام در آثار مختلفی از ادبیات فارسی نیز مشاهده میشود که در انتهای کتاب خلیفه نمونههایی از آنها جمعآوری شده است.
مکران
کتاب مکران: بلوچهای ایران از نگاهی دیگر به قلم یاسین قاسمی بجد، که خود زادهی همین منطقه است، ابعاد مختلف زندگی مردمان بلوچ را مورد پژوهش قرار میدهد. ساختارهای مذهبی، تاریخی، اجتماعی و اقتصادی، از مسائل موردتوجه نویسنده در این کتاب هستند. او پیشینهی این قوم سرشناس در ایران را مطالعه میکند و دریافتهای خود را با خواننده به اشتراک میگذارد.
یاسین قاسمی بجد، در کتاب مکران: بلوچهای ایران از نگاهی دیگر، به سراغ زندگی مردمان بلوچ ساکن ایران میرود. او که خود متولد همین منطقه است، تلاش داشته تا در این کتاب دیدگاه متفاوتی نسبت به قوم بلوچ ارائه دهد. این مردمان از شناختهشدهترین اقوام ایرانزمین هستند. مکران: بلوچهای ایران از نگاهی دیگر کتابی است که نگاه جامعی به تمامی ابعاد زندگی آنها دارد و از زوایای مختلفی به این موضوع نگاه میکند.
اقوام بلوچ، علاوه بر ایران، در پاکستان و افغانستان هم سکونت دارند. با این حال، این کتاب تنها به بررسی زندگی بلوچهای ساکن ایران میپردازد. فصل اول کتاب، با بررسی شرایط جغرافیایی منطقهی بلوچستان آغاز میشود. جغرافیا، شرایط اقلیمی و آبوهوا، تا حد قابلتوجهی در جنبههای مختلف زندگی مردم نقشی تعیینکننده دارند. در نتیجه، لازم است که در ابتدای بحث، مورد توجه قرار بگیرند.
به گفتهی هنری فیلد، باستانشناس آمریکایی، منطقهی بلوچستان در خاک ایران به چهار قسمت مکران، ناحیهی سرحد، دشت بنپور (بمپور) و دیزک تقسیم میشود. مکران، نامی است که به بخش مشخصی از بلوچستان ایران، گفته میشود. مورخان و باستانشناسان، بافت گیاهی این منطقه را بهکرات شرح دادهاند. آریان، مورخ یونانی، در این باره نوشته: «بخشهای سبز و حاصلخیزی بهطور پراکنده در برخی نقاط وجود دارند.» او در ادامه به گیاهان دارویی و معطر این منطقه، اشاره میکند. این درحالی است که اغلب بر صحراهای بیآبوعلف و چشماندازهای بیابانی مکران تأکید میشود. در حقیقت، هیچ کدام از این توصیفات بیراه نیستند و همگی از تنوع آبوهوا در این سرزمین ناشی میشوند.
تنوع آبوهوایی باعث میشود تا باقی جنبههای زندگی هم از گوناگونی برخوردار باشد. یاسین قاسمی بجد در فصل دوم، سراغ تاریخ این سرزمین میرود و در ادامه، به مباحث سیاسی و اقتصادی وارد میشود. اعتقادات مذهبی و فرهنگ عامه هم در ادامهی کتاب مکران بررسی میشوند. هنرهای دستی اقوام بلوچ، موسیقیهای سنتی، ادبیات و نحوهی پوشش و معماری از دیگر مباحثی هستند که در این کتاب مورد بررسی قرار گرفتهاند.
نور درون: غلبه بر روزگار شک و تردید
کتاب نور درون به قلم میشل اوباما در قالب ناداستان نوشته شده و از کتابهای خودیاری و توسعهی فردی است. اثر نامبرده به مخاطب کمک میکند که بر اضطراب و تردید خود غلبه کند و در راهی که پیش گرفته، به استراتژیِ از پیش تنظیمشدهاش به بهترین نحو پایبند باشد. کتاب حاضر افتخارات گوناگونی را از آن نویسندهاش کرده است.
ممکن است برای چالشهای بزرگ و جدی زندگی پاسخ سرراست و روشنی وجود نداشته باشد، اما بهنظر میشل اوباما (Michelle Obama) در کتاب نور درون (The Light We Carry) ما میتوانیم ابزاری پیدا کنیم که با تکیه بر آن از پس تغییرات بربیاییم و بهسلامت چالشها را پشت سر بگذاریم. این اثر در سال 2022 منتشر شده و ترجمهی یاسین قاسمی بجد و طلعت اصغری درمیان است. نویسنده در این کتاب گفتوگویی شفاف و صادقانه با مخاطبان خود دارد و به آن پرسشهایی میپردازد که بسیاری از ما درگیرشان هستیم: چطور میتوان رابطهای پایدار و صادقانه ساخت؟ چطور با وجود تفاوتهایمان ارتباطی مؤثر و سالم شکل دهیم؟ در مواجهه با احساساتی مثل درماندگی و تردید چه کنیم؟
میشل اوباما در کتاب جدیدش قصههایی تازه میگوید و در قالب این قصهها نگاهی دقیقتر به موضوعاتی نظیر تغییر، چالش، قدرت و تردید میاندازد. او باور دارد وقتی نور درون خود را پیدا کنیم و با کمک آن خود را برای دیگران روشن سازیم، آن وقت میتوانیم جهان اطراف خود را تحتِتأثیر قرار بدهیم، حقایق را پیدا کنیم و راههای جدیدی برای پیشرفت بیابیم. او از تجریههای خود بهعنوان یک دختر، همسر، مادر، دوست و «بانوی اول کاخ سفید» میگوید و از عادتها و اصولش که پایبندی به آنها باعث شد موفق شود از پس موانع و سختیهای مختلف بربیاید. میشل اوباما خواننده را دعوت میکند ترس خود را ببیند، آن را به رسمیت بشناسد، راهحلی برای آن پیدا کند و در جامعه به قدرت برسد.
کافی است نور درون خود را پیدا کنیم تا بتوانیم از قدرت آن بهره ببریم. میشل اوباما در تازهترین کتاب خود قصههای شخصیاش را در کنار توصیههایی عمیق و شنیدنی میگذارد. حاصل این کار کتابی است که خواننده را به وارسی مجدد زندگی خود تشویق میکند تا بتواند آنچه را که در زندگی به او شادی میبخشد پیدا کند. نویسنده وعده میدهد در ادامه خواننده با کمک روابط معنادار، عمیق و سازنده با دیگران، از پس جهان پرتلاطم بیرون، بهخصوص در عصر کرونا، بربیاید. و وقتی بدانیم که اینها را نه یکی از آن سلبریتیهای بااعتمادبهنفس، بلکه زنی نوشته که همیشه از ظاهر خود ناراضی بوده و دائم از خودش میپرسیده «آیا من بهاندازهی کافی خوبم؟» و در جمع از شدت استرس عرق میکرده، آن وقت اشتیاقمان به خواندن این تجربهها و بینشهای همراه آن بیشتر میشود.