خلیج فارس در آیینهی فرهنگ عامه
تصویری از خلیج فارس در آیینهی افسانهها و قصهها... یاسین قاسمی بجد در کتاب خلیج فارس در آیینهی فرهنگ عامه، به بازتاب این دریا در آداب و رسوم مردم نواحی جنوب ایران پرداخته است. این اثر مجموعهای است خواندنی از قصهها، مراسمها و ترانههایی که شاید برای خوانندگان عجیب به نظر بیایند، اما درواقع از ارکان اصلی زندگی اجتماعی این مردم به شمار میروند. کتاب حاضر سفری است به عمیقترین لایههای فرهنگی مردم ایران.
پیش از اینکه علم و روشهای علمی پا به زندگی بشر بگذارند، انسانها عادت کرده بودند که سؤالات اساسی زندگی را از طریق افسانهپردازی و اسطورهسازی پاسخ بگویند. اگرچه امروزه تیغ برّندهی علم به هر باوری اجازهی مقبولیت نمیدهد، اما آشنایی با اعتقادات و فرهنگ عامیانهی انسانها همچنان لذتبخش است. یاسین قاسمی بجد در کتاب خلیج فارس در آیینهی فرهنگ عامه جلوهای جدید از این دریا را به خوانندگانش عرضه میکند. در این کتاب سری به دنیای پریان و غولها میزنیم تا بدانیم گذشتگان در جهانبینی خود چه توجیحی درمورد پیدایش دریای خلیج فارس داشتهاند.
از آنجایی که خلیجفارس به لحاظ جغرافیایی در نزدیکی هرمزگان و بوشهر و خوزستان آرمیده، به نظر میرسد فرهنگی که یاسین قاسمی بجد از آن سخن میگوید، تاحدودی رنگ قومیتی به خود گرفته است. افسانههایی که گاه رنگی از گویشهای این نواحی دارند نیز این نکته را تأیید میکند. کتاب خلیج فارس در آیینهی فرهنگ عامه مجموعهی خوشآهنگی از اشعار، مثلها، چیستانها و لالاییهایی است که برای درک آنها نیازی نیست به گذشته سفر کنیم. حتی اگر نخستینبار است که با این بخش از فرهنگ مردم جنوب ایران مواجه میشوید، باز هم از خواندن این کتاب لذت خواهید برد.
از شگفتیهای زندگی بشر این است که پیش از آنکه زمین زیر پاهایش را بشناسد، همواره در پی شناخت آسمان بالای سرش بوده است. مردم حاشیهی خلیج فارس نیز که از این کنجکاوی به دور نبودهاند، برای ستارگان و بسیاری از پدیدههای کیهانی داستانسرایی میکردهاند. یاسین قاسمی بجد به برخی از باورهای کیهانی مردم که به نحوی با خلیج فارس نیز گره خورده، اشاره کرده است.
داستانهای تاریخی خلیج فارس
هرچه تاکنون از خلیج فارس شنیدهایم داستان جنگ و سیاست بوده، اما آیا داستان این دریای بیکرانه در همین دو کلمه خلاصه میشود؟ یاسین قاسمی بجد در کتاب داستانهای تاریخی خلیج فارس بهدنبال نخستین قصههای این دریا، شما را به تاریکترین دالانهای تاریخ میبرد. این کتاب مملو از اسناد و اطلاعاتی است که تصویر روشنتری از گسترهی تاریخی خلیج فارس، در برابر شما به نمایش میگذارد.
هیچ دریایی به اندازهی خلیج فارس مورد توجه باستانشناسان و زمینشناسان و مورد طمع سیاستمداران و حکومتها نبوده است. یاسین قاسمی بجد در کتاب داستانهای تاریخی خلیج فارس، شما را به گذشتههای دور میبرد. نویسنده برای رازگشایی از تاریخچهی خلیج فارس، به سراغ کهنترین آثار مکتوب بشری میرود. میدانیم که قدمت این دریا به پیش از اختراع خط و آغاز نگارش برمیگردد، اما نکتهی جالب اینکه خلیجفارس نخستین دریاییست که در اولین نوشتههای انسانها ظاهر میشود. اهمیت جغرافیایی و سیاسی خلیج فارس، چه در عرصهی داخلی و چه در صحنهی بینالمللی، همواره مورد توجه بوده اما گویا کمتر پژوهشگری به سراغ ابعاد تاریخی این دریا رفته است.
نویسنده برای دستیابی به اطلاعات معتبر تاریخی به سراغ حوزههای جغرافیای تاریخی، تاریخ ایران و جهان، تاریخ تجارت جغرافیایی و مناسبات بازرگانی رفته و البته از قصههای پیامبران نیز غافل نبوده است. کتاب داستانهای تاریخی خلیج فارس، اثری است به دور از حب و بغض قومی و نژادی تا اعتبار خود را به عنوان یک پژوهش علمی_تاریخی حفظ کند. موقعیت و امکانات جغرافیای خلیج فارس در گذر زمان، گردشگرانی که در سفرنامههای خود به چگونگی خلیج فارس پرداختهاند و افسانهپردازیهایی که پیرامون این دریا شکل گرفته است، موضوعات اصلی این کتاب را میسازند. نثر روان نویسنده همراه با نقشهها و تصاویر متعددی که به این کتاب افزوده، آن را به اثری جذاب و خواندنی تبدیل کرده است. انتشارات پل این اثر را چاپ و روانهی بازار کتاب کرده است.
در جستجوی فلسطین
کتاب در جستجوی فلسطین به قلم راجا شهاده و پنی جانسون، که موفق به دریافت جایزه MEMO Palestine Book Award برای بهترین کتاب در فلسطین شده است، تجربههای متفاوتی از تبعید را نشان داده و در هر فصل مولفه جدیدی برای به تصویر کشیدن فلسطین ارائه میدهد.
نویسندگی در فلسطین اغلب با بسیاری از ایدئولوژیها همراه است. متاسفانه از درون فلسطین نوشتههای بسیار اندکی وجود دارد اما کتاب در جستجوی فلسطین (Seeking Palestine: new Palestinian writing on exile and home) مجموعهای گسترده از این نوشتهها را در اختیار شما قرار میدهد. با این حال نتایج بدست آمده نیز، کمتر از میزانی است که بتوان تصوری دقیق از فلسطین به دست آورد.
نویسندگان فلسطینی، در کتابهایشان در جست و جوی تبعید و خانه هستند. حال آنکه زیبایی و دوستی، بخشهایی هستند که هرگز تبعید را به عرصه رمان محض نمیکاهند اما جنبه سیاسی و تاریخی را از سال 1948 به آوارگی فلسطینی میدهند. پنی جانسون (Penny Johnson) که محقق و فعال در مؤسسه مطالعات زنان است و راجا شهاده (Raja Shehadeh)، وکیل و نویسنده یادداشتهای روزانه اشغال، از جشنواره ادبیات فلسطین که گلچین ادبی ابتدا در آن جا شکل گرفت، الهام گرفتهاند.
مغلول
یاسین قاسمی بجد، نویسنده، مترجم و شاعر ایرانی است. او 21 دی 1367 در زاهدان متولد شد. در دانشگاه زاهدان در رشتهی مدیریت فناوری اطلاعات تحصیل کرد و مدرک کارشناسی ارشد گرفت.
زمینهی مورد علاقهی او برای انتخاب کتابهای ترجمهای، متافیزیک، موفقیت شخصی، خودیاری و کسبوکار است. اما آثار تألیفی او، آثاری پژوهشی در حوزههای مردم شناسی، فرهنگشناسی و تاریخاند. از او یک مجموعه شعر نیز منتشر شده است.
یاسین قاسمی بجد یکی از علاقهمندان به محیط زیست است. او با عضویت در مجمع ملی فعالان محیط زیست موفق شد تا جلوی تخریب قلعهی پرتقالیها را که یک جاذبهی گردشگری تاریخی در استان هرمزگان است، بگیرد.
او همچنین با شرکت دادن عکسهایش در جشنوارههای مختلف، چندین جایزه در حوزهی عکاسی را از آن خود کرده است.